چشم انتظار باران (منتظران ظهور)

انفاق، تجارتي پرسود

آيه 29 سوره فاطر، در بياني بلند، احسان در راه خدا را تجارتي سرشار از سود شمرده شده است: «کساني که کتاب الهي را تلاوت مي کنند و نماز به پا مي دارند و از آنچه روزي شان داده ايم، پنهان و آشکار، انفاق مي کنند، تجارتي پرسود و بي زيان را اميد دارند.» چنين معامله اي با خداوند، بي شک، سودي به عظمت رضوان الهي دربردارد.

از حضرت علي عليه السلام هم روايت شده است: «آن کس که با دستي کوتاه ببخشد، از دستي بلند پاداش مي گيرد.»

بنابراين، آنچه در راه خير انفاق مي کنيم، هرچند کم باشد، خداوند از فضل خود بر آن مي افزايد و چندين برابر به ما پاداش مي دهد. پس تا مي توانيم با کالاي نيکوکاري با خدا تجارت کنيم که سودي سنگين به دنبال دارد.

حضرت علي عليه السلام در اين باره نيز فرمودند: «هر گاه تهي دست شديد، با صدقه دادن، با خدا تجارت کنيد» و «روزي را با صدقه دادن فرود آوريد.»

دستگيري در روز جزا

حضرت علي عليه السلام در بيان زيبايي مي فرمايند: «تا فرصت باقي است، راه توبه باز است. عمل نيکو انجام دهيد، پيش از آنکه چراغ عمل، خاموش گردد و فرصت، پايان پذيرد و اجل فرا رسد و در توبه بسته شود»

و خداوند مهربان نيز از ما خواسته است: پيش از آنکه مرگمان فرا برسد، از اموال خود در راه خدا انفاق کنيم و اعمالي نيکو براي روزهاي سخت مرگ و ناتواني پيش بفرستيم. چرا که اگر اهل انفاق نباشيم و در دنيا دست نيازمندان را نگيريم، در آخرت نيز کسي از ما دستگيري نمي کند.

اخلاص در انفاق

از مهم ترين شرايط انفاق، «اخلاص» است.

يعني آنچه مي بخشيم، بايد فقط براي خدا و نيت ما تنها رضايت او باشد.

وقتي انفاق مي کنيم، نبايد از کسي توقع مدح داشته باشيم؛ چراکه اگر اين توقع در کار بيايد، انفاق، ديگر در راه خدا نيست و نبايد منتظر پاداش و گشايش و آمرزش بود.

و چنانچه نيت ما براي خدا خالص باشد، خداوند چنان اجري به ما مي دهد که در باورمان نگنجد و هر چه اخلاص بيشتر باشد، شايستگي براي پاداش هم بيشتر مي شود.

انفاق از مال حلال

مالي که در راه خدا انفاق مي شود، بايد از حلال باشد. اگر مال از حلال نباشد، يعني شرط انفاق موجود نيست و اين عمل از ما پذيرفته نمي شود و ما را سودي نمي بخشد و در حقيقت، از کاري که انجام داده ايم، چيزي به دست نمي آوريم.

به دست خدا

در قرآن مجيد آمده است: «هرگز به حقيقت نيکوکاري نمي رسيد، مگر آنکه از آنچه دوست مي داريد، انفاق کنيد» چون انفاق در راه خداوند است و به دست او مي رسد، پسنديده است از بهترين چيزهايي باشد که در اختيار داريم. چيزهايي که شايستگي هديه کردن به پروردگارمان را داشته باشد.

نيازمند واسطه اي جهت خير و برکت

چنانچه خداوند بر ما منت نهد، توفيق انفاق را نصيب ما مي کند. مبادا با منت و آزار، عمل نيک خود را فاسد و باطل کنيم و بندگان محبوب و آبرودار خداوند را برنجانيم. بايد براي کمک به نيازمندان، راهي در پيش گيريم که آبروي آن ها حفظ شود.

در حقيقت، آنان بر ما حق دارند؛ چراکه واسطه اي براي رحمت و خير و برکت رساندن به ما شده اند. چون ما اندکي از مال بي ارزش دنيا را داده ايم و در برابر، رضاي خدا و پاداش فراوان او را به دست آورده ايم .

گام اول

احسان با پدر و مادر

در اسلام نيکي به پدر و مادر، بسيار سفارش شده است. آنان سرچشمه نيکي و احسان هستند و زلال نيکي از چشمه وجود آنان به دل ما راه يافته است. پس در اين روز نيکي کردن را از نيکي به پدر و مادر آغاز کنيم.

بياييد امروز که روز احسان و نيکوکاري است، به ديدن آن ها برويم و نيازشان را پيش از آنکه به زبان آورند، برآورده کنيم.

بياييد از امروز قدر آن ها را بيشتر بدانيم و برايشان دعا کنيم که «بار خدايا پدر و مادرهاي ما را رحمت کن؛ همچنان که در حال طفوليت ما را پروراندند.»

احسان به خويشان و همسايگان

در اسلام، درباره صله رحم و به جاي آوردن حقوق خويشان و نزديکان سفارش بسيار شده است.

در روايات آمده است: هر که صله رحم به جا آورد، خدا او را به رحمت خود وصل مي کند و اعمال او را قبول مي کند. اگرچه به سلام کردني و نيکو جواب سلام دادني باشد.

پيامبر عظيم الشأن اسلام نيز در اين باره فرموده اند: «براي کسي که صله رحم کند، من ضامنم که خدا او را دوست دارد، روزي اش فراخ، عمرش را زياد و او را به بهشت وارد کند.»

همچنين در روايات و احاديث، احسان و نيکي به همسايه و رعايت احوال آنان، تأکيد فراوان شده است پيامبر صلي الله عليه و آله در حق همسايه چنين فرمودند: «به درستي که ايمان ندارد، کسي که شب سير بخوابد و همسايه مسلمانش گرسنه باشد»

حضرت صادق عليه السلام نيز در اين باره فرمودند: «صله رحم کردن و با همسايه هانيکويي کردن، خانه ها را آباد و عمرها را زياد مي کند.»

احسان به يتيمان

در قرآن مجيد، درباره حفظ اموال يتيم، محبت نمودن به او و نيز تربيت او سفارش بسيار شده است پس چه نيکوست که در اين روز، از احوال يتيمان خبر بگيريم، به آنان مهر بورزيم و از حقوق آنان حمايت کنيم.

احسان به مساکين

مسکين به کسي گفته مي شود که در مرتبه شديدي از نيازمندي قرار دارد؛ مانند کسي که زمينگير شده و به فقر و تهي دستي گرفتار گشته و راه در آمدي براي او نيست.

قرآن مجيد رعايت حال مساکين را واجب دانسته و رسيدگي به امور آنان را جزئي از عبادت حق به حساب آورده و ما را هشدار داده است، چنانچه به اطعام مساکين مبادرت نورزيم، عذاب سختي بر ما مسلط خواهد شد.

پس اين روز را غنيمت بشماريم و با مال و دارايي خود، هر چند اندک، به ياري مساکين و نيازمندان شتابيم و با حفظ آبرويشان در رفع مشکلات آنان تلاش نماييم.

روايات

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمودند: زير بناي اساسي عقل پس از ايمان به خداي تعالي، اظهار محبت نسبت به مردم و رساندن خير به نيکوکار و [حتي] بدکار است.

حضرت علي عليه السلام مي فرمايند:

- بخشش بيش از خويشاوندي محبت مي آورد.

ـ آنکه پاداش الهي را باور دارد، در بخشش سخاوتمند است.

ـ کسي که حاجت برادر مؤمن اش را برآورد، مانند کسي است که همه عمرش را به عبادت گذارنده است.

ـ خودت وصي مال خودت باش. امروز به گونه اي عمل کن که دوست داري پس از مرگت عمل کنند.

ـ در دنيا جز براي دو کس خير نيست؛ يکي گناهکاري که با توبه جبران کند و ديگر نيکوکاري که در کارهاي نيکو شتاب ورزد.

امام صادق عليه السلام :

- نيکوکاري و حسن خلق خانه ها را آباد کند و بر عمرها بيفزايد.

ـ هيچ گناهي بزرگتر از گناه کسي نيست که از احسان به محتاج خودداري کند .

ـ بهترين نيکي آن است که به محتاج برسد.

ـ بهترين شکل احسان، بخشش بدون انتظار عوض است.

ـ هرکس به خاطر احسانش منت گذارد، آن را فاسد کرده است.